Dat Thierry Baudet, de rechtse nieuwbakken Nederlandse parlementariër van Forum voor Democratie, zich ook door de VRT niet zo gemakkelijk laat framen, was toch even een verrassing voor Bart Schols, de anchorman van de Vlaamse talkshow De Afspraak. Hij schrok zich een hoedje toen Thierry Baudet hem meteen lik op stuk gaf toen de tv-presentator hem probeerde weg te zetten als vrouwonvriendelijk.
Ook Vlaamse journalisten hebben het vaak moeilijk met de Nederlandse assertiviteit
Die Nederlandse assertiviteit, daar blijken ook Vlaamse journalisten het moeilijk mee te hebben, zoals u in dit filmpje hieronder kunt zien.
Thierry Baudet liet het duidelijk niet over zijn kant gaan om al vanaf de introductie te worden weggezet als de vrouwonvriendelijke boeman. Het is alweer zo’n twaalf jaar geleden dat ik iets soortgelijks heb gezien toen de journalist Joël De Ceulaer de politicus Filip Dewinter als een idioot probeerde te framen in het zondagse debatprogramma de 7e dag. Ook toen kwam die boemerang ongenaakbaar hard terug bij meneer De Ceulaer. Immers: debatteren doe je op inhoud en niet door iemand persoonlijk te beledigen en te schofferen. Zels als die persoon Filip Dewinter heet…
Zie hieronder het filmpje met Dewinter en De Ceulaer
Heeft Filip Dewinter zich door Pim Fortuyn laten inspireren?
Eigenlijk is het in Nederland sinds Pim Fortuyn redelijk een usance dat politici het niet meer pikken als ze door een reporter geframed worden. En ik vermoed dat Filip Dewinter zich destijds ook door Fortuyn heeft laten inspireren toen hij Joël De Ceulaer alle kanten van de 7dag-studio heeft laten zien.</div
Maar toch… in het algemeen gesproken zijn in Vlaanderen de politici nog redelijk braaf. Meestal laten ze zich zonder mokken allerlei dingen in de mond leggen die ze niet eens gezegd hebben. Een Liesbeth-Imbootje, noem ik dat tijdens mediatraining. Toen zij, Liesbeth Imbo, dus, nog ankervrouw was bij Terzake en het radioprogramma De Ochtend, had ze er een handje naar om op het eind van een gesprek haar gasten verkeerd of onvolledig samen te vatten. Hierdoor liet ze bij de kijker de indruk na dat hij of zij iets totaal anders had gezegd. En als je dit dan als studiogast braafjes over je kant laat gaan, dan denkt de kijker/luisteraar dat je daar dan ook mee instemt…
De grens tussen assertief en agressief is ook cultureel bepaald
Ook Nederlandse journalisten proberen wel eens zo’n Liesbeth-Imbootje bij hun radio- of tv-gasten. Maar zeker goed gemediatrainde politici zullen dat niet zomaar over hun kant laten gaan. Alvorens ze worden weggedraaid zullen ze nog snel iets roepen in de trant van ‘dan heeft u toch niet goed geluisterd’ of zoiets. In die zin vind je ook de cultuurverschillen tussen België (Vlaanderen) en Nederland in de praatprogramma’s op radio en tv terug.
Nederlanders zijn assertiever en laten zich minder snel ongewenste uitspraken in de mond leggen. Anderzijds ervaren Vlamingen het als onbeleefd om tegen je gastheer of -vrouw bezwaar te maken. Ze zien dat als een confrontatie en die gaan ze omwille van de pais en vree liever uit de weg… Wat in Nederland assertief is, is in Vlaanderen agressief. In die zin kun je gerust zeggen dat de grens tussen assertiviteit en agressiviteit ook cultureel bepaald is…
In de strijd om de kijkcijfers is alles geoorloofd. Dit leidt soms tot groteske toestanden waarin bekende Nederlanders of Vlamingen die van toeten noch blazen weten, worden opgevoerd om hun mening te geven over iets waar ze net zoveel verstand van hebben als van een pas geboren baby. Dat is jammer. Want als je bekend bent, maar niet gehinderd wordt door enige kennis dan komt het echt niet altijd goed.
Tijdens mediatraining zeg ik voortdurend dat je niet alleen op inhoud maar vooral in een relatie communiceert. Maar dat betekent nog niet dat je op een mediagenieke wijze zomaar onzin kunt bezigen. Misschien dat je dan ook het nieuws haalt, maar niet op de manier waarop je gehoopt had… Dit laatste zouden programmamakers van het Nederlandse programma DWDD of het Vlaamse programma De Afspraak ( Canvas) zich ook eens ter harte moeten nemen. Want te pas en te onpas worden daarin Bekende Nederlanders (BN-ers) en Bekende Vlamingen (BV-ers) opgevoerd. Niet omdat ze verstand hebben van een bepaald onderwerp, maar wel om de lolbroek te komen uithangen. Veel kijkers zitten daar niet op te wachten.
Vaak heb ik me afgevraagd waarom veel programmamakers hiermee doorgaan? Is het een gebrek aan creativiteit om niet van de gebaande wegen af te durven wijken? Is het pure voorzichtigheid, dus liever op zeker spelen? Want een bekende lolbroek is voor de kijkcijfers meestal wel een schot in de roos. Of is het een wereldje van ons-kent-ons waar men elkaar zoveel mogelijk de bal probeert toe te spelen? Want laten we eerlijk zijn: BN-er of BV-er zijn is big business!
Dankzij mediatraining kunnen echte specialisten het beter uitleggen
Hoe het ook zij: als het gaat om de kijkcijfers is alles geoorloofd. Dit geldt niet alleen voor de commerciële zenders maar ook voor de staatszenders. Gaat het bijvoorbeeld over de wereldpolitiek of over de vermogenswinstbelasting dan zou je verwachten dat er echte experts aan tafel aanschuiven. Maar de werkelijkheid is anders. Zo blijkt dat Jan Mulder al meer dan 250 keer heeft mogen aanschuiven bij DWDD. Niks te na over zijn voetbalexpertise, maar als hij daar dan ook nog de Amerika-deskundige moet gaat uithangen of zoiets, dan vind ik dat op zijn minst toch bedenkelijk. Ook heb ik hem al in de rol van asielbeleidspecialist gezien en zelfs al als macro-econoom. Natuurlijk kunnen BN-ers en BV-ers het in de regel wel uitleggen.Maar het moet natuurlijk wel geloofwaardig blijven. Er lopen echt wel voldoende echte specialisten rond die het uitstekend kunnen uitleggen. Temeer daar veel bedrijven en instellingen de laatste jaren bewust veel geld in mediatraining hebben geïnvesteerd om hun beleidsmensen en specialisten in staat te stellen om moeilijke onderwerpen op een toegankelijke manier voor het voetlicht te brengen.
Tom Lanoye als vermogensaanwasspecialist
Ook de Vlaamse televisie is Bekende-Vlaming-verslaafd. Net als in Nederland lijdt men daar aan dezelfde bloedarmoede om hoofdzakelijk bekende Vlamingen uit te nodigen? Zo mag de Vlaamse schrijver en toneelregisseur Tom Lanoye met een zekere regelmaat komen uitleggen waarom bepaalde politieke partijen niet deugen, of nog erger, zijn mening ventileren over de vermogensaanwasbelasting, zoals ik laatst in het tv-programma De Afspraak zag. Nu zal Tom Lanoye ongetwijfeld veel verstand hebben van boeken schrijven, maar schoenmaker blijf bij je leest zou ik zeggen. Zeker als hij niet gehinderd door kennis grote onzin uitkraamt en om zijn onkunde te camoufleren de draak gaat steken met een andere studiogast die wellicht vanwege haar politieke kleur hem onwelgevallig was. Spectaculaire tv, ja dat wel. Maar zo wordt informatie infotainment en daar zitten veel kijkers niet op te wachten. Zeker als ze naar meerwaarde op zoek zijn.
Evert van Wijk geeft mediatraining aan het bedrijfsleven en de politieke wereld. Voor meer informatie: www.mediatrainingbenelux.nl
