Hadden we maar goede mediatraining gehad zal menig manager in de jaren negentig gedacht hebben toen journalist Pieter Storms furore maakte met zijn beruchte tv-programma Breekijzer. Het was voor het eerst dat Nederland kennis maakte met het fenomeen van de journalisitieke overval. Het programmaformat was vrij eenvoudig: iemand voelde zich onjuist behandeld door een bedrijf of overheidsinstelling, waarna Storms met draaiende camera bij de ‘boosdoeners’ langs ging om verhaal te halen. Reken maar dat het spraakmakende televisie opleverde en bij ons heel wat nieuwe klanten voor een doorgedreven crisismediatraining. Want heel wat managers wilden plotsklaps weten hoe je je tegen deze vorm van journalistiek het beste kunt wapenen.

Voorkom imagoschade

We zijn nu ruim twintig jaar verder. Je zou denken dat mensen bij bedrijven en instellingen inmiddels zo goed getraind zijn dat ze zich niet meer laten intimideren door een journalist met lastige vragen en een draaiende camera. Maar niets is minder waar. Veel mensen schieten in een kramp en weten zich letterlijk geen houding te geven, om daarna zo’n beetje alles fout te doen wat je in zo’n situatie fout kúnt doen. Met alle imagoschade vandien…

Dwangsom

Kijk eens naar het programma De Zorgwaakhond van Omroep Max. Presentator Jan Slagter was op bezoek bij een vrouw die deels verlamd is geraakt. Al jaren probeert ze voorzieningen te krijgen van haar gemeente, zoals aanpassingen in huis en een nieuwe rolstoel (die inderdaad tot op de draad versleten oogt). Maar de gemeente doet niets. Ook niet als de voorzieningenrechter maant tot actie op straffe van forse geldboetes.

Gezicht als een oorwurm

Slagter stapt daarom met draaiende camera het stadskantoor binnen en krijgt de gemeentesecretaris te spreken. Wat dan volgt, is zacht gezegd ontluisterend. De secretaris ontkent dat de rolstoel versleten is (alsof hij dat weet), jongleert wat met ambtelijke termen en draait, stamelt en flatert er op los. Hij trekt daarbij een gezicht als een oorwurm en vergeet bovendien waar het in deze zaak om draait: een vrouw die om hulp vraagt. En die camera ondertussen maar snorren! Zo leren wij kijkers dat dit gemeentebestuur niet alleen zijn wettelijke zorgplichten schaamteloos verzaakt, maar dat je voor een beetje menselijkheid hier ook al aan het verkeerde adres bent. Terecht? Misschien niet. Maar het kwaad is voor de gemeente dan al geschied. Terwijl dat helemaal niet nodig was geweest…

Regie in eigen handen

Je kunt je namelijk prima voorbereiden op een overval met een draaiende camera! Tijdens onze trainingen oefenen we regelmatig zogenoemde ambush-situaties. We leren mensen hoe te handelen tijdens een onverwachte confrontatie met een tv-ploeg. De essentie is eenvoudig: wie niet kopje onder wil gaan, neemt in zo’n situatie de regie liever zelf in handen.

Over de auteur