Mediatrainingtip 18: Crisiscommunicatie en de NAM

door | nov 15, 2024 | Crisiscommunicatie

Hoe de NAM tegen de wind in denkt te kunnen plassen zonder zelf nat te worden

De meeste crisissituaties zie je niet aankomen. Maar er zijn crises die je mijlenver al ziet aankomen. Zoals de crisis die vandaag, 15 november, als een etterende zweer openbarstte bij de NAM.

Voor de mensen onder u die vandaag onder een steen hebben gelegen: de NAM, in handen van ExxonMobile en Shell, betaalt al een tijdje niet meer mee aan de Groningers, omdat de overheid in 2023 is gestopt met de aargaswinning. Dit terwijl met de Nederlandse overheid was afgesproken om daarmee door te gaan tot 2030. Hierdoor voelde de NAM zich niet meer gehouden aan de compensatiebetalingen aan de Groningers.

Hoe wereldvreemd kan een bedrijf zijn?

Hebben ze in de directiekamer van de NAM nog nooit gehoord van het verschil tussen gelijk hebben en gelijk krijgen? Zeker als je weet dat de publieke opinie in heel Groningen en de rest van Nederland het zo te doen heeft met die arme Groningers wiens huis soms letterlijk onder hun eigen voeten is weggezakt?

Zeker tegen de achtergrond dat iedereen in Nederland weet dat de NAM (lees Shell en ExxonMobile) miljarden aan de gaswinning heeft verdiend?

Penny wise, pound foolish, zeggen de Engelsen. Ofwel, je kunt juridisch wel gelijk hebben en op je strepen gaan staan, maar de kosten van reputatieschade zullen onmetelijk groot zijn en in geen verhouding staan met de feitelijke, tastbare schade.

Hadden de aandeelhouders (lees opnieuw Shell en ExxonMobile) zoveel domheid in de de directiekamer van de NAM niet kunnen voorkomen? Voor die vraag is het nu te laat.

Maatschappelijke verantwoordelijkheid

Als bedrijf heb je ook een maatschappelijke verantwoordelijkheid. En als je die uit de weg gaat en op ramkoers de confrontatie met de publieke opinie aangaat dan gaat dat echt niet lukken.

Ongetwijfeld zullen al die NAM-directieleden heel wat mediatraining hebben gehad, maar zelfs de allerbeste mediatraining zal in dergelijke gevallen niet helpen. Iets wat in de ogen van de publieke opinie zo krom is als een hoepel, kun je met de beste meditraining ter wereld niet rechtpraten. Dat is als mannen die denken dat ze bij windkracht 10 gewoon tegen de wind in kunnen blijven plassen. Als je zoiets doet dan word je zelf zeiknat! En dat is precies wat er nu gebeurd is!

Derk Bolt onderuit bij Khalid & Sophie

Derk Bolt onderuit bij Khalid & Sophie

door | okt 13, 2022 | Crisiscommunicatie

 Goede crisiscommunicatie blijft moeilijk

 

Als u geïnteresseerd bent in crisiscommunicatie en vooral hoe het niet moet, dan is het interview met Derk Bolt, bekend van het programma SPOORLOOS verplichte kost, zou ik zeggen.Het is het soort mislukte interviews dat op menig communicatieopleiding nog vaak besproken zal worden als schoolvoorbeeld zoals het NIET moet.

Voor de mensen die de mediarel rond Derk Bolt en zijn programma SPOORLOOS hebben gemist: een medewerker van het programma, een zgn fixer, zou niet kloppend bewijsmateriaal hebben geproduceerd waardoor families onterecht waren herenigd met alle grote teleurstellingen en menselijk leed tot gevolg.

Wie Derk Bolt kent, en wie kent hem niet, zal onmiddellijk overtuigd zijn van zijn goede intenties. De afgelopen 30 jaar werd hij ontvoerd, kreeg een pistool tegen zijn hoofd, ondernam hij barre tochten door het oerwoud, kortom niets was hem te gek om familieleden die elkaar uit het oog verloren hadden, veelal door adoptie, weer bij elkaar te brengen.

 

Derk Bolt teveel in de verdediging

 

Dit maakt het des te triester toen een vooral erg bloeddorstige ex-binnenhof journaliste Wouke van Scherrenburg hem in het programma Khalid & Sophie tot op het bot toe aan het afslachten was. Eerlijk is eerlijk: Derk Bolt had dit wel voor een groot deel over zichzelf afgeroepen. Zijn tv-optreden was meer dan klunzig. En Khalid stelde de juiste vragen.

Wat ging er zoal Fout!

Of laat ik beginnen met wat ging er goed.

Derk toonde in aanvang van het interview zijn betrokkenheid.

Maar daarna ging het goed fout.
Dat kwam vooral omdat hij ondanks het ontbreken van onderliggend feitenmateriaal het voor de fixer opnam.
Derk verloor totaal de controle en ik kreeg als kijker gewoon last van plaatsvervangende schaamte toen ik zag hoe hij stukje bij beetje gevild werd.

Op NPO radio 1 hoorde ik een journalist die van zichzelf vond dat hij ook crisisexpert was, zeggen dat Derk in zijn geval beter een woordvoerder had kunnen sturen. Maar dat was natuurlijk een zwaktebod geweest en dat zou beslist verkeerd worden uitgelegd. Het had de zaak nog erger gemaakt.

Maar wat had hij voorafgaand en ter voorbereiding wel kunnen doen? Als hij een goede mediatraining zou hebben gehad dan had hij geweten dat hij de schade beperkt had kunnen houden door 

  1. voortdurend aansluiting te blijven zoeken bij de echte slachtoffers. Door te blijven herhalen hoe verschrikkelijk hij het vond dat dit niet goed is gegaan. 
  2. dat hij de verwijten zeer serieus neemt
  3. dat hij maximale medewerking zal geven aan wellicht een diepgaand onderzoek om de waarheid boven water te krijgen
  4. niet alleen omdat de slachtoffers daar recht op hebben, maar ook om dit soort zaken in de toekomst te vermijden. 

Alle andere vragen zoals of er meerdere gevallen in de pijplijn zouden zitten, had hij af kunnen afdoen met antwoorden als dat het in niemands belang is, en zeker niet van mogelijke slachtoffers, om daarover nu te speculeren. Er snel aan toevoegend:  maar dat het wel zaak is dat de waarheid boven water komt, al is het alleen al om ervoor te zorgen dat dit soort omstandigheden zich nooit meer zouden voordoen.

Ook had hij gerust kunnen stellen dat er nog geen harde feiten beschikbaar zijn en dat hij daarom zich niet schuldig wil maken met vingerwijzingen naar de fixer of wie dan ook. Om dan opnieuw te benadrukken dat het in het belang is van alle mogelijke betrokkenen om de waarheid boven tafel te krijgen!

Klaar was kees, en zo had hij zijn programma SPOORLOOS kunnen redden. Want nu is het nog maar de vraag of door zijn klunzige optreden zijn SPOORLOOS geen dusdanige imagoschade heeft opgelopen dat het van de buis zal verdwijnen.

Waarom niet alles slecht was aan de crisiscommunicatie van John de Mol

door | jan 26, 2022 | Crisiscommunicatie

Strategisch was er op de crisiscommunicatie van John de Mol niks aan te merken toen hij in een mediastorm terecht kwam in verband met ongewenste intimiteiten bij een aantal deelnemers aan The Voice of Holland.  Echter de uitvoering was om te janken. Met de bril op van een communicatieadviseur kijk ik in deze video terug. Een van de conclusies: misschien huurt John de Mol in de toekomst naast gedegen juridisch advies ook goed communicatieadvies in…

 

Sywert van Lienden van hero naar zero in twee weken

door | jun 1, 2021 | Crisiscommunicatie, crisiscommunicatie/crisis

Slecht gemanagede crisiscommunicatie is een soort zweer, die groter en groter wordt, uiteindelijk openbarst en een vieze stinkende drab achterlaat. Daar kan Sywert van Lienden sinds kort als ervaringsdeskundige over meepraten. Voor wie de voorbije twee weken onder een steen heeft geleefd: journalisten van De Volkskrant en Follow the Money hebben onlangs blootgelegd dat Bekende Nederlander Sywert zich met maar liefst 9 miljoen euro gemeenschapsgeld heeft verrijkt met de levering van mondkapjes. Dit terwijl hij naar de buitenwereld had laten uitschijnen het allemaal gratis en voor niks te hebben gedaan.

Achteraf communicatieadvies geven is altijd makkelijk. Maar toen het bedrog van Sywert van Lienden naar buiten kwam, had hij hij moeten beseffen dat hij dit nooit onder de roos zou kunnen houden. In plaats daarvan begon hij met journalisten en columnisten die hem nogal stevig aanpakten ruzie te maken. Voorts beriep hij zich op een geheimhoudingsverklaring met het ministerie van Volksgezondheid (VWS) waaraan de mondkapjes geleverd waren, maar daar bleek niemand het bestaan van zulk een document te kennen.

Voor VWS is reputatieverlies belangrijker dan goed beheer van belastingcentjes

De aandacht voor zijn listige verrijking leek even weg te zakken. Zeker toen bleek dat het ministerie van VWS reputatieverlies belangrijker vond dat goed beheer van belastinggeld. Want onze Sywert zou anders als Bekende Nederlander en knuffelbeer van het grote publiek wel eens aan de media gaan vertellen dat voor VWS de centjes belangrijker zijn dan de volksgezondheid… En zo zwichtte het ministerie. Toen het ministerie ook nog de nodige bonnetjes kwijt bleek te zijn, was dat natuurlijk ook een welkome bijkomende bliksemafleider voor Sywert.

Maar toen kwamen nieuwe feiten boven tafel, dankzij de aanhoudende inzet van de journalisten van Follow the money. Zij kwamen met het nieuws naar buiten dat Sywert van Lienden een juridische constructie had opgetuigd om zijn op slinkse wijze verkregen 9 miljoen eurootjes buiten zicht te houden. De verontwaardiging spatte die avond tijdens de talkshows van de schermen. Sywert was communicatietechnisch “Dead Meat”.

Komt het nog ooit goed met Sywert?

De vraag die ik deze ochtend tijdens een mediatraining van een deelnemer gesteld kreeg, was of het nog ooit goed zou kunnen komen met Sywert? ‘Dat hangt ervan af’, antwoordde ik. Blijft hij met zijn hakken in het zand op zijn miljoenen zitten totdat hij een grumpy old man is? Of gaat hij het toch nog over een andere communicatieve boeg gooien?

Kiest hij voor het laatste dan is het niet genoeg om een groot mea culpa te slaan, het boetekleed aan te trekken en plechtig te beloven zich nooit meer aan dergelijke praktijken schuldig te maken. Hij zal ook een daad moeten stellen. Zo zal hij op z’n minst die 9 miljoen euro die hij ons als belastingbetaler afhandig heeft gemaakt terug moeten geven aan de samenleving. Liefst aan een project of onderzoek dat een corona-gerelateerd goed doel in zich heeft. Houdt hij zich vervolgens een jaartje of twee gedeisd dan is er nog hoop dat we hem nog ooit op het scherm terugzien.

Sullige crisiscommunicatie

Doet hij dat niet dan zal hij zich kunnen aansluiten bij het legertje losers zoals Prins Andrew, of Charl Schwietert, een ex-staatssecretaris die gelogen had over zijn doctorandus-titel en daarna bleef voortblunderen. Lieden die door hun sullige crisiscommunicatie rond hun persoon in no time van hero to zero zijn verworden.

Een ding heeft Sywert met zijn sullige communicatie wel bereikt. Wie hem nog niet kende, kent hem nu zeker. Maar in reputatiemanagement gaat het niet alleen om naamsbekendheid, maar vooral om hoe je gezien wordt, ofwel perceptie…

Over de auteur

Evert van Wijk woonde en werkte de voorbije 30 jaar afwisselend in Vlaanderen en Nederland. Hij is crisiscommunicatieadviseur, mediatrainer en auteur van verschillende boeken over mediatraining en debattechniek (www.mediatrainingbenelux.nl ). Ook schrijft hij boeken over cultuurverschillen tussen België en Nederland. www.cultuurverschillenbelgienederland.nl)

Koningspaar schendt coronaregels: een beetje dom of oerstom?

door | aug 24, 2020 | Crisiscommunicatie

Koning Willem en koningin Maxima hadden ongetwijfeld een goede communicatieadviseur toen ze op een foto schouder aan schouder met een Griekse restauranthouder de fout in gingen. Social distancing  geldt immers niet alleen voor het volk, maar ook voor de koninklijke familie. Als je dan de fout in gaat aarzel dan niet om meteen je fout te erkennen, een mea culpa te slaan en er zorgvuldig op toe te zien dat dit niet meer gebeurt. Zo haalde het koninklijk paar de angel er snel uit en liep de zaak met een sisser af, wellicht dankzij goed communicatieadvies.

Toch een beetje dom, zo was mijn eerste gedachte toen ik zondag foto’s in de social media zag passeren van het koninklijke echtpaar, schouder aan schouder met een Griekse restaurantuitbater.  Als je een premier hebt die voortdurend roept dat social distancing belangrijk is en je doet dat als koningspaar niet dan krijg je natuurlijk snel de nodige bagger over je heen. En terecht trouwens! Zeker in het egalitaire Nederland gelden wetten en regels voor iedereen. Ook voor koningen en koninginnen.

Het was trouwens een gouden vondst van hun communicatieadviseur om in de reactie van het koningspaar te benadrukken dat het spontaan de fout was ingegaan. Dat ging er bij de publieke opinie in als koek. Niets menselijk is ons koningspaar vreemd. Welke ‘normale’ Nederlander had niet eens spontaan de regel van social distancing geschonden? Zelfs premier Rutte schudde destijds na afloop van de eerste Corona-persconferentie spontaan RIVM-baas Van Dissel de hand. Zo kwamen Max en Willy weer goed weg.

Wetten gelden ook voor politici

Nagenoeg tegelijkertijd met dit mediaincident, speelde in Ierland eveneens een corona-gerelateerde mediarel. Enkele hooggeplaatste politici hadden zich laten fêteren tijdens een luxe golfdiner waarbij zowat alle Corona-regels met voeten werden getreden. Ierland heeft in Europa ongekend strenge covid-19 regels aan de bevolking opgelegd. Ook hier zijn er twijfels of het allemaal wel zo streng moet. De reacties van de Ierse bevolking op radio en tv logen er dan ook niet om. Witheet waren de mensen.  De rode lijn was dat het schandalig is dat politici die wetten maken, kennelijk het gevoel hebben dat die niet voor hun gelden.

Niet een beetje dom, maar gewoon oerstom

Ondanks de uitgebreide spijtbetuigingen bleken de Ieren niet vergevingsgezind voor hun politici. Grotendeels kwam dat door de slappe excuses en pogingen om de verantwoordelijkheid af te schuiven op de organisatoren van het golf-diner. Mensen houden er niet van als de verantwoordelijke politici niet klip en klaar hun verantwoordelijkheid opnemen. Maar nog moeilijker te verteren is als politici de eigen wetten en regels niet naleven en denken dat die alleen maar voor het ‘klootjesvolk’ gelden. Dan helpt er vanuit communicatieoogpunt er geen moedertje lief meer aan. Dat is niet een beetje dom, maar gewoon oerstom!

Naschrift

Dit blogje dateert van medio augustus 2020. Inmiddels zijn we eind december 2020 en heeft het koninklijk paar zoveel blunders op blunders gestapeld, zoals toch met vakantie gaan tijdens Corona-tijd, de aanschaf van een dure speedboat, enzovoort, dat hun imago een ferme deuk heeft opgelopen. Het lijkt er steeds meer op dat deze koning óf niet zoveel (sociale) intelligentie heeft, óf gewoon lak heeft aan het ‘klootjesvolk. In beide gevallen zullen er nog meer PR-rampen volgen. Een goed imago komt te voet en vertrekt te paard. Nu dit paard op hol lijkt te zijn geslagen is het de vraag of het uberhaupt nog ooit goed komt…

Over de auteur

Evert van Wijk woonde en werkte de voorbije 30 jaar afwisselend in Vlaanderen en Nederland. Hij is crisiscommunicatieadviseur,  mediatrainer en auteur van verschillende boeken over mediatraining en debattechniek (http://nlmediatra-ntola.savviihq.com ). Ook schrijft hij boeken over cultuurverschillen tussen België en Nederland (https://cultuurverschillenbelgienederland.nl )