Neem kritiek altijd serieus. Zelfs als je prinses Laurentien heet!
Neem kritiek altijd serieus, zelfs als je prinses Laurentien heet. Maar Laurentien deed dat niet en schoot een vette pr-bok.
Eigenlijk een heel klassieke pr-blunder. En dat voor iemand die jaren geleden nog als communicatieadviseur voor een groot internationaal pr-bureau had gewerkt in Brussel. Maar dat is kennelijk geen garantie voor succes… In plaats daarvan dreigde Laurentien met haar stichting juridische stappen te ondernemen tegen de krant het AD die schreef dat zij zich schuldig zou hebben gemaakt aan ongewenst gedrag.
Wat was er gebeurd: het AD had, zoals gezegd, een artikel gepubliceerd over vermeend ongewenst gedrag van de prinses. Met haar stichting leidde ze een proefproject om de slachtoffers van de toeslagenaffaire te compenseren. Als ambtenaren het niet met haar aanpak eens waren dan uitte zich dat in woede-uitbarstingen, scheldpartijen, enzovoort.
Er waren al eerder klachten geweest over de haalbaarheid en betaalbaarheid van haar aanpak. Haar plannen zouden de belastingbetaler nog eens 6 miljard gaan kosten en daarop was kritiek gekomen vanuit het ministerie van Financien.
Toen het AD haar vermeend ongewenste gedrag naar buiten gebracht in een kritische artikel, dreigde Laarentien bij monde van haar stichting juridische stappen te nemen als de krant niet bereid zou zijn om het artikel te rectificeren.
Wat te verwachten was gebeurde: Het AD liet weten dat het artikel gefundeerd is en weigerde te rectificeren.
Enkele dagen later, toen haar woede misschien wat bekoeld was, besloot Laurentien bij monde van haar stichting uit een ander vaatje te gaan tappen. Ze besloot haar dreigement in te trekken en vroeg de krant om met elkaar in gesprek te gaan. Al snap ik zelf niet wat er nog te bespreken viel. De imagoschade had inmiddels plaats gevonden. Typisch een geval van mosterd na de maaltijd…
Wat had Laurentien dan wel moeten doen toen de kritiek op haar persoon naar buiten kwam? Om te beginnen had ze moeten zeggen dat ze die heel serieus nam. Afhankelijk van het waarheidsgehalte van die kritiek had ze daaraan toe kunnen voegen dat ze die kritiek niet herkent. Om vervolgens te zeggen dat ze die kritiek gaat onderzoeken. Om vervolgens af te sluiten met te zeggen dat als er ruimte tot verbetering is ze daar zeker aan zal werken. Dat is alles: klaar is kees! Maar niet heus…
Intussen is naast haar onhandige communicatie ook de 2e kamer wakker geworden. Het gaat daarbij allang niet meer over Laurentiens al dan niet ongewenste gedrag. Wel gaat het over de vraag in hoeverre er binnen de ministeriele verantwoordelijkheid leden van het koninkijk kunnen worden ingeschakeld bij politiek gevoelige dossiers als de toeslagenaffaire.
Het ziet er dus naar uit dat weldra Laurentien zich weer helemaal kan toeleggen op het schrijven van sprookjesboeken. Bijvoorbeeld over (drift)kikkers die in een prins veranderen… Niet zo politiek gevoelig lijkt me toch?
Vorige week tijdens een persconferentie stelde Dick Schoof zich voor aan Nederland en door de ogen van een mediatrainer zoals ik, vond ik zijn eerste optreden voor verbetering vatbaar.
Laat ik eerst zeggen wat ik goed aan hem vond:
– ik geloof die man. – Daar staat niet iemand die uit zijn nek staat te zwammen. Ik zou m.a.w. wel een tweedehands auto van hem durven kopen. – Zijn antwoorden waren kort en bondig.
Waar is ruimte voor verbetering
Soms wat te bondig. En ook wel wat mechanisch.
Geen poging om aardig en betrokken over te komen. Waar is je empathie Dick? Volgende keer wel meenemen hè!
Ondanks de pauzes tussen zinnen, had hij de neiging om af en toe – te snel te praten, – woorden een beetje in te slikken aan het eind van de zin, – geen of nauwelijks oogcontact maken met de aanwezige journalisten – gespannen gezichtsuitdrukking (maar dat is begrijpelijk bij zo’n eerste vuurdoop voor het nationale journaille). – voorlezen van papier – koste wat het kost vasthouden aan de tekst
Blijf dicht bij jezelf
Nu hoef je echt geen swingende Casanova te zijn om de haerts en minds van de kiezers voor je te winnen. En je moet natuurlijk ook niet de olijke Mark Rutte proberen uit te hangen als dat niet bij je past. Je moet wel dicht bij jezelf blijven.
Zo heeft iedere politicus een eigen stijl. En het is de taak van een mediacoach om die dingen die positief zijn verder uit te vergroten en de dingen die wat minder zijn wat weg te poetsen, wat weg te masseren. Want mediatraining is niet alleen dingen aanleren, maar ook afleren.
1 miljoen voorkeurstemmen
Ik dacht tijdens Dick’s mediaoptreden aan Yves Letrme. Hem heb ik jarenlang getraind in ondermeer zijn functie als minister-president van Vlaanderen en later als premier van Belgie. Net als Dick niet bepaald een flamboyant karakter. Maar hij haalde bijna 1 miljoen voorkeurstemmen omdat hij vertrouwen en geloofwaardigheid genoot. Ga maar slapen kiezers, zei hij. Ik zorg voor goed bestuur en dus ook voor jullie portemonnee.
Net als Yves Leterme is Dick Schoof geen natuurtalent. Maar hij is zeker ook geen mediaramp! Laten we zeggen: momenteel een dikke zes! Maar net als de meeste mensen die ik zoal in een mediatraining heb, valt er met de nodige mediacoaching zeker een acht van te maken.
KLIK HIER voor de persconferentie van Dick Schoof.
Zorg dat je verbale en non-verbale communicatie synchroon loopt
Stel dat ik met een grote smile op mijn lippen tegen u zeg: ik vind het wel heel erg dat u uw portemonnee met al die bankkaarten erin verloren hebt.
Dan voelt u ook wel aan dat dit dan wel erg averechts overkomt.
Daarom zeg ik altijd: hoe je iets zegt is vaak nog belangrijker dan wat je zegt.
Hoe je iets zegt is vaak nog belangrijker dan wat je zegt
Als je iemand voor de eerste keer ontmoet of op de televisie ziet, vestigt die persoon een indruk bij jou. Die bestaat, net als in een gigantische legpuzzel, uit een aantal deelindrukken. Al die stukjes samen vormen het totaalbeeld dat je van iemand krijgt. Als er een stukje ontbreekt, of als er een stukje op de verkeerde plaats zit, valt dat vaak buitenproportioneel op. Stukjes van zo’n persoonlijke puzzel zijn bijvoorbeeld: kleding, leeftijd, geslacht, haarkleur, sierraden, stempatroon, taalgebruik, (glim)lach, oogbewegingen, handen gebruik, enzovoort.
Synchroniseer je verbale en non-verbale communicatie
Zorg er dus voor dat alle legpuzzelstukjes van je verbale en non-verbale communicatie passen. Als er eentje ontbreekt in die legpuzzel, hoe klein ook, het zal meteen in het oog springen.
Soms lijken bepaalde stukjes van de legpuzzel op het eerste gezicht irrelevant, maar zonder het direct te beseffen kunnen ze elkaar wel meer dan evenredig versterken. Zoals een donkere baardlijn in combinatie met meekleurende brillenglazen. Algauw lijk je eerder op een maffiabaas dan op de betrouwbare politicus waarvoor je zou willen doorgaan.
De truc is daarom ervoor te zorgen dat niet één van die zaken te nadrukkelijk aanwezig zijn. Anders ontstaat het gevaar dat een bepaalde indruk gaat overheersen. Of nog erger: dat een minder positieve indruk teveel wordt benadrukt.
Of zoals een Amerikaanse baas eens tegen mij zei: you don’t have a second chance to make a first impression…
Het gebeurt regelmatig tijdens een mediatraining. Iemand krijgt een lastige vraag en je ziet hoe die persoon zich in allerlei bochten wringt om uiteindelijk een heel gekunsteld antwoord te geven…
Maar is dat nu wel nodig?
Daarom zeg ik altijd: vraag je eerst af wat je eerlijke antwoord zou zijn geweest op die vraag?
Soms is het eerlijke antwoord niet alleen super voor de hand liggend, maar ook stupid simpel. Bijvoorbeeld: – ik weet niet of die rook giftig is, want ik ben geen medisch expert. – Of… alvorens ik uw vraag kan beantwoorden moet ik toch eerst de onderzoeksresultaten afwachten. – Of… ja, ik kan me helemaal voorstellen dat de omwonenden na dezes gasontsnapping zich zorgen maken over hun veiligheid en daarom gaan we er alles aan doen om dit soort incidenten in de toekomst te voorkomen.
Zoek het antwoord dus niet te ver. En geef het eerlijke antwoord.
Zowel tijdens mediatraining als in een echt studiogesprek zie ik mensen vaak worstelen met vragen waarop ze het antwoord niet weten. Raar, eigenlijk, want je wordt natuurlijk niet verondersteld om alles te weten. Het is daarom in heel veel gevallen zo dat je gewoon kunt antwoorden: ‘ik weet het niet’.
Natuurlijk word je wel verondersteld dat je bepaalde dingen wel weet. Als je HR-manager bent en je zit in een programma dat gaat over de krapte op de arbeidsmarkt en je weet niet hoeveel vacatures je bedrijf heeft openstaan ,dan sla je natuurlijk een modderfiguur. Maar als je als HR-manager de vraag krijgt of de oorlog in Oekraïne zal leiden tot een andere marketingaanpak, dan is het duidelijk dat dit buiten je expertise is en dat je daarop dus geen (zinnig) antwoord kunt geven.
Onthoud: als je het antwoord niet weet, zeg het gewoon. Maar probeer wel uit te leggen waarom je het niet weet. Bijvoorbeeld: ‘ ik ben geen marketing expert. Om vervolgens het bruggetje te maken naar wat je wel weet.
