Neem kritiek altijd serieus. Zelfs als je prinses Laurentien heet!
Neem kritiek altijd serieus, zelfs als je prinses Laurentien heet. Maar Laurentien deed dat niet en schoot een vette pr-bok.
Eigenlijk een heel klassieke pr-blunder. En dat voor iemand die jaren geleden nog als communicatieadviseur voor een groot internationaal pr-bureau had gewerkt in Brussel. Maar dat is kennelijk geen garantie voor succes… In plaats daarvan dreigde Laurentien met haar stichting juridische stappen te ondernemen tegen de krant het AD die schreef dat zij zich schuldig zou hebben gemaakt aan ongewenst gedrag.
Wat was er gebeurd: het AD had, zoals gezegd, een artikel gepubliceerd over vermeend ongewenst gedrag van de prinses. Met haar stichting leidde ze een proefproject om de slachtoffers van de toeslagenaffaire te compenseren. Als ambtenaren het niet met haar aanpak eens waren dan uitte zich dat in woede-uitbarstingen, scheldpartijen, enzovoort.
Er waren al eerder klachten geweest over de haalbaarheid en betaalbaarheid van haar aanpak. Haar plannen zouden de belastingbetaler nog eens 6 miljard gaan kosten en daarop was kritiek gekomen vanuit het ministerie van Financien.
Toen het AD haar vermeend ongewenste gedrag naar buiten gebracht in een kritische artikel, dreigde Laarentien bij monde van haar stichting juridische stappen te nemen als de krant niet bereid zou zijn om het artikel te rectificeren.
Wat te verwachten was gebeurde: Het AD liet weten dat het artikel gefundeerd is en weigerde te rectificeren.
Enkele dagen later, toen haar woede misschien wat bekoeld was, besloot Laurentien bij monde van haar stichting uit een ander vaatje te gaan tappen. Ze besloot haar dreigement in te trekken en vroeg de krant om met elkaar in gesprek te gaan. Al snap ik zelf niet wat er nog te bespreken viel. De imagoschade had inmiddels plaats gevonden. Typisch een geval van mosterd na de maaltijd…
Wat had Laurentien dan wel moeten doen toen de kritiek op haar persoon naar buiten kwam? Om te beginnen had ze moeten zeggen dat ze die heel serieus nam. Afhankelijk van het waarheidsgehalte van die kritiek had ze daaraan toe kunnen voegen dat ze die kritiek niet herkent. Om vervolgens te zeggen dat ze die kritiek gaat onderzoeken. Om vervolgens af te sluiten met te zeggen dat als er ruimte tot verbetering is ze daar zeker aan zal werken. Dat is alles: klaar is kees! Maar niet heus…
Intussen is naast haar onhandige communicatie ook de 2e kamer wakker geworden. Het gaat daarbij allang niet meer over Laurentiens al dan niet ongewenste gedrag. Wel gaat het over de vraag in hoeverre er binnen de ministeriele verantwoordelijkheid leden van het koninkijk kunnen worden ingeschakeld bij politiek gevoelige dossiers als de toeslagenaffaire.
Het ziet er dus naar uit dat weldra Laurentien zich weer helemaal kan toeleggen op het schrijven van sprookjesboeken. Bijvoorbeeld over (drift)kikkers die in een prins veranderen… Niet zo politiek gevoelig lijkt me toch?
Heeft zo’n Pete Hoekstra ( zie foto Elseviersweekblad) geen adviseur of mediacoach die hem van te voren had kunnen vertellen dat hij met zijn opstelling naar de media geheid een bok zou schieten ter grootte van een olifant? Zo ga je misschien in een derdewereldland met de media om, maar in ieder geval niet in Nederland.
De aanloop van de aanstelling van Pete Hoekstra tot ambassadeur voorspelde al niet veel goeds. Tijdens een eerder mediaoptreden had hij al verklaard dat in Nederland no-go-areas waren waar auto’s en politici in brand worden gestoken. Maar, zo zei hij: zijn woorden waren verdraaid. Dat had hij niet gezegd, maar dat laatste kun je natuurlijk nooit zeggen als je interview ‘on tape’ staat.
De sfeer ging van kwaad tot erger
De massaal aanwezige pers stond in ieder geval in rijen van drie klaar om hem tijdens z’n installatie als Amerikaans ambassadeur nog eens goed op het rooster te leggen. Pete Hoekstra dacht ermee weg te komen om zijn excuses aan te bieden. Zeggen dat hij dat niet bedoeld had. Maar dat was too less too little. Journalisten bleven doorvragen, lieten hem niet van de haak. Hij probeerde er wat overheen te praten en de pr-dame die de persmeeting leidde probeerde nog een paar journalisten het woord te geven waarvan ze hoopte dat die minder kritisch zouden zijn. Maar de sfeer ging van kwaad tot erger. “Zo werkt het hier echt niet meneer Hoekstra”, zei een journalist. Of je nu voor of tegen Hoekstra bent, die journalist had natuurlijk een overschot aan gelijk. Wat bleef hangen was een uiterst ongemakkelijke sfeer. Plus een stuntelige Pete Hoekstra wat hem de rest van zijn ambassadeurschap hier in Nederland zal blijven achtervolgen.
Uitwassen van de islam
Waarom hebben Pete Hoekstra en zijn adviseurs de situatie zo uit de hand laten lopen? Want eerlijk gezegd: vanuit communicatie-oogpunt was die situatie toch redelijk eenvoudig te managen geweest. Als hij behalve zijn excuses gewoon gezegd had dat hij zijn uitspraak betreurde. Dat er in Nederland gelukkig geen no go areas zijn en dat er ook geen politici in brand worden gestoken. Maar dat Nederland, net als in de meeste andere EU-landen, te maken heeft met jiaddisme en andere uitwassen van de islam. En dat een democratisch land als Nederland dit stevig moet aanpakken en dat een bevriende natie als de VS daar graag zijn hulp voor aanbiedt. Op die manier had hij er nog een positieve boodschap aan kunnen koppelen.
Wie gelooft die Pete Hoekstra nog?
Terwijl ik dit schrijf, hoor ik het ANP-nieuws. Drie dagen nadat hij tijdens zijn persconferentie zijn bok had geschoten, gaat het weer over Pete Hoeksktra. Hij zou landen door elkaar hebben gehaald vandaar zijn misverstand over Nederland. waarom blijft die man zo doorstuntelen? Waarom behoedt niemand die man voor nog meer pr-ellende? En intussen denken zowel voor- als tegenstanders van Pete Hoekstra: wie gelooft die man nog…
Over de auteur
Evert van Wijk woonde en werkte de voorbije 30 jaar afwisselend in Vlaanderen en Nederland. Hij is crisiscommunicatieadviseur, mediatrainer en auteur van verschillende boeken over mediatraining en debattechniek (www.mediatrainingbenelux.nl ). Ook schrijft hij boeken over cultuurverschillen tussen België en Nederland. www.cultuurverschillenbelgienederland.nl )
Hoe zit het met u als u de krant leest of naar een actualiteitenprogramma kijkt? Wilt u dan zo objectief mogelijke informatie? Of wilt u een mening opgedrongen krijgen? Steeds meer krijg ik het gevoel dat het laatste het geval is. Als de mainstream media niet snel weer gewoon zo objectief mogelijke journalistiek gaan bedrijven, graven ze hun eigen graf.
Het zit de journalisten van de mainstream media niet mee.
Als Geert Wilders of Donald Trump iets in de media willen brengen, sturen ze een tweet of plaatsen zij een bericht of videoblog op hun Facebookpagina en hoppa het is nieuws. Intussen hebben de journalisten van de mainstream media het nakijken en dat wringt. Hun (machts)rol als gatekeeper zijn ze kwijt en voor veel journalisten is dat nog behoorlijk wennen. Of sterker nog: veel journalisten kunnen dat gewoonweg (nog) niet verkroppen.
Journalisten maken vaak deel uit van de linkse elite
Het is geen geheim dat de meeste journalisten links zijn. Ze framen rechts vaak als bekrompen, egoïstisch en een gebrek aan veranderingsgezindheid. De linkse elite waar veel linkse journalisten ook deel van denken uit te maken, weet wel wat goed is voor het rechtse klootjesvolk dat alleen maar verstand van voetbal heeft.
Maar wat linkse journalisten en media zich onvoldoende realiseren is dat de gemiddelde nieuwsconsument op een gebalanceerde manier geïnformeerd wenst te worden. Hij zit niet te wachten op het gespin van journalisten die denken dat de kritische nieuwsconsument niet voor zichzelf kan denken. Hij doorziet dat. Als dan op de koop toe Hillary Clinton het moet afleggen tegen de rechtse Trump dan zijn die linkse journalisten helemaal het Noorden kwijt. Gevoed door boosheid, krijgen zij een rode waas voor de ogen en alles wat uit de rechtse hoek komt wordt verder gemarginaliseerd. Intussen hebben ze niet in de gaten dat ze met hun stokpaardjes hun nieuwsconsumenten nog verder van hun vervreemden. Zo graven zij hun eigen graf.
Wie gelooft die traditionele mainstream media nog?
Het wordt dus tijd dat de mainstream media die zich serieus nemen dit onder ogen gaan zien.
Doen ze dat niet dan moeten ze straks niet raar opkijken dat de kritische nieuwsconsument gaat denken: wie gelooft die traditionele mainstream media nog? Alleen door te streven naar meer objectiviteit kunnen ze (nog) voorkomen dat hun lezers/kijkers/luisteraars verder afhaken.
Good Looks helpen om de verkiezingen te winnen. Dat zagen we destijds ook al bij JFK en Hans van Mierlo. Maar wat vooral telt is geloofwaardigheid en betrouwbaarheid. Want zeg eens eerlijk: zou u op een politicus stemmen die u niet gelooft en vertrouwt?
Je hoeft geen swingende Casanova te zijn om de verkiezingen te winnen, zei ik ooit tegen die oud-premier uit België waarover ik het in mijn vorige weblogje had. Het was Yves Leterme en hij had net glansrijk de verkiezingen gewonnen met een bijna ongeëvenaard aantal voorkeurstemmen van 800.000. Maar die voorkeurstemmen had hij in ieder geval niet aan zijn good looks te danken. Met zijn grijze pakken, zijn fletse gezicht en zijn melkboerenhondehaar kon je echt niet zeggen dat Yves Leterme een flitsende uitstraling had. Maar betrouwbaar en geloofwaardig, zo kwam hij wel over. Als je dan als politicus ook nog in een tijdsgewricht opkomt van onzekerheid waardoor de kiezer meer behoefte heeft aan een goede boekhouder die op de kleintjes let dan een tafelspringer met visionaire vergezichten, dan kun je het kennelijk zelfs met zo’n profiel tot premier schoppen. Hetzelfde zagen we in die periode trouwens ook in Nederland gebeuren met ene JP Balkenende.
De eerste indruk is vaak bepalend
You don’t have a second chance to make a first impression, zeggen de Amerikanen. Zo blijkt dat bij een eerste ontmoeting u en ik al na een fractie van een seconde een eerste indruk over iemand hebben. Uit onderzoek blijkt dat daar dikwijls helemaal niks van klopt, maar toch associëren we de eerste uiterlijke kenmerken van iemand meteen met een aantal karaktertrekken, zoals een doorzetter, standvastig, betrouwbaar, geloofwaardig, gedreven. Zijn dit niet precies de eigenschappen die veel mensen momenteel aan het GroenLinkse stemmenkanon Jesse Klaver toedichten? Zelfs al hebben ze die man tot nu toe slechts een paar keer op het journaal voorbij zien flitsen?
De trouwe hondenogen van Jesse Klaver
Toch zijn good looks belangrijk wil je stemmen trekken. Kijk maar naar Jesse Klaver. Met zijn trouwe hondenogen waarover vaak nonchalant zijn gekrulde haarlokken bungelen, laat hij heel wat (vrouwen)harten smelten. Sommigen hebben het zelfs over de nieuwe Messias die is opgestaan. Maar what goes up, must come down. Mijn ervaring is dat politici die snel pieken, ook weer snel uit de gratie zijn, tenzij ze een goed en consistent verhaal hebben. Dat zie je bijvoorbeeld bij politici als Henk Kamp. Zin ster steeg gestaag en hij is over de langere termijn nooit erg volatiel geweest in de pop-polls.
Met een mediageniek optreden alleen, kom je er niet…
Het gaat allang niet meer over de inhoud, hoor je mensen vaak klagen. Maar om ze meteen uit de droom te helpen: ook in het oude Griekenland is het nooit anders geweest. Daar had je waterdragers die achter de schermen een mooi verhaal in elkaar schroeven en mensen die het op het plein goed konden uitleggen. Als politieke partij heb je beide soorten hard nodig, want met een mediageniek optreden alleen kom je er natuurlijk niet.
De achillespees van Mark Rutte
Het is vooral die valkuil waarin Mark Rutte dreigt te vallen tijdens de komende verkiezingen in maart. Ook al is hij is naar mijn overtuiging de meest mediagenieke premier die Nederland ooit gekend heeft, maar als je net iets te vaak je verkiezingsbeloftes niet nakomt dan boet je aan betrouwbaarheid en geloofwaardigheid in. Wie gelooft die Rutte nog, roepen zijn politieke tegenstanders dan massaal. Wellicht omdat ze beseffen dat dit zijn achillespees is bij de komende verkiezingen.
